Piktogramy Chemiczne co to?
Piktogramy chemiczne to graficzne symbole, które służą do określania kategorii zagrożenia niebezpiecznych substancji chemicznych. Ich zadaniem jest ułatwienie identyfikacji niebezpieczeństw związanych z danymi substancjami i informowanie o rodzaju zagrożenia, jakie one stwarzają. W tym artykule dowiesz się, czym są piktogramy chemiczne, jakie rodzaje zagrożeń określają, jakie pozostałe piktogramy chemiczne istnieją, jakie znaki BHP są powiązane z piktogramami chemicznymi oraz jakie są rodzaje etykiet chemicznych stosowanych w przypadku substancji niebezpiecznych.
Piktogramy określające rodzaj – Etykiety Chemiczne
Piktogramy chemiczne dzielimy na 3 kategorie: informujące, określające rodzaj zagrożenia oraz pozostałe. W pierwszej kategorii znajdują się symbole informujące o niebezpieczeństwie substancji, ale nie określające konkretnego rodzaju zagrożenia. W tej grupie znajduje się np. symbol “skull and crossbones” (trupia czaszka z przeciętymi kośćmi), informujący o tym, że dana substancja jest trująca. W tej kategorii znajdują się również symbole informujące o konieczności zachowania szczególnej ostrożności podczas stosowania danej substancji, np. symbol “wykrzyknik” informujący o tym, że dana substancja jest drażniąca.
Kategoria określająca rodzaj zagrożenia to największa grupa piktogramów chemicznych. W jej skład wchodzą symbole informujące o konkretnym zagrożeniu, jakie niesie ze sobą dana substancja. Wyróżniamy 9 takich zagrożeń, a każde z nich ma swój specyficzny symbol: substancje wybuchowe, gaz pod ciśnieniem, substancje łatwopalne, substancje samozapalne, substancje utleniające, substancje toksyczne, substancje rakotwórcze, substancje drażniące oraz substancje szkodliwe dla środowiska.
Pozostałe piktogramy chemiczne to symbole informujące o różnych właściwościach substancji. W tej kategorii znajdują się m.in. symbole informujące o konieczności zachowania szczególnej ostrożności podczas transportu i magazynowania substancji, np. symbol “oko z przekreśleniem” informujący o tym, że dana substancja jest drażniąca dla oczu. W tej kategorii znajdują się również symbole informujące o tym, że dana substancja jest łatwopalna, wydzielająca gazy, reagująca z w
Rodzaje zagrożeń określanych przez piktogramy chemiczne
Piktogramy chemiczne określają różne rodzaje zagrożeń związanych z niebezpiecznymi substancjami chemicznymi. Wyróżniamy 9 kategorii zagrożeń, które są oznaczane odpowiednimi piktogramami:
- Wybuchające substancje – oznaczane piktogramem wybuchu – to substancje, które w określonych warunkach (np. pod wpływem ciepła, iskry, tarcia) mogą wybuchnąć. Zagrożenie może wystąpić w trakcie produkcji, transportu, przechowywania lub stosowania tych substancji.
- Gazy pod ciśnieniem – oznaczane piktogramem butli gazowej – to substancje, które są przechowywane w cylindrach lub butlach pod ciśnieniem. Mogą stanowić zagrożenie w razie uszkodzenia butli lub nieprawidłowego użycia.
- Łatwopalne ciecze, ciała stałe i gazy – oznaczane piktogramem płomienia – to substancje, które łatwo ulegają zapłonowi i spalają się. Mogą stanowić zagrożenie w trakcie przechowywania, transportu lub użycia.
- Substancje samorzutnie palące się – oznaczane piktogramem płomienia w kółku – to substancje, które same w sobie mogą zapłonąć bez udziału innych źródeł ognia. Mogą stanowić zagrożenie w trakcie przechowywania lub transportu.
- Substancje utleniające – oznaczane piktogramem płomienia w kółku z literą “O” wewnątrz – to substancje, które mogą przyspieszać reakcję utleniania, zwiększając tym samym ryzyko zapłonu i wybuchu. Mogą stanowić zagrożenie w trakcie produkcji, transportu, przechowywania lub użycia.
- Substancje toksyczne i bardzo toksyczne – oznaczane piktogramami trującego człowieka – to substancje, które mogą wywołać szkodliwe lub toksyczne działanie na organizm ludzki lub środowisko. Mogą stanowić zagrożenie w trakcie produkcji, transportu, przechowywania lub użycia.
- Substancje szkodliwe – oznaczane piktogramami ostrzegawczymi przed niebezpieczeństwem – to substancje, które mogą wywołać szkodliwe działanie na zdrowie lub środowisko w przypadku narażenia na nie. Mogą stanowić zagrożenie w trakcie produkcji, transportu, przechowywania lub użycia.
- Substancje żrące i drażniące – oznaczane piktogramami kropli i rąk w kroplach – to substancje, które mogą wywołać drażniące lub żrące
- Substancje alergizujące – to substancje chemiczne, które mogą powodować reakcje alergiczne u niektórych osób. Mogą być obecne w różnych produktach, takich jak kosmetyki, leki, farby, środki czystości, a nawet w żywności. Reakcje alergiczne mogą obejmować wysypki, świąd, obrzęki, problemy z oddychaniem, a nawet wstrząs anafilaktyczny, co może być potencjalnie niebezpieczne dla zdrowia i życia. Dlatego ważne jest, aby osoby, które wiedzą, że są uczulone na określone substancje, unikały ich oraz były ostrożne podczas używania produktów, które je zawierają.
Oznakowanie Substancji
Piktogramy chemiczne w etykietach substancji niebezpiecznych towarzyszą nam na co dzień, choć często nie zdajemy sobie sprawy, jakie zagrożenie kryje się za danym symbolem. Dlatego też warto poznać ich znaczenie, by móc sięgnąć po właściwe środki ochrony, gdy zajdzie taka potrzeba.
Piktogramy chemiczne mają za zadanie określenie rodzaju zagrożenia, jakie niesie ze sobą dana substancja. Wyróżniamy 9 kategorii zagrożeń, którym odpowiadają konkretne symbole. Na etykietach produktów chemicznych stosowane są również symbole informujące o innych właściwościach substancji, np. o konieczności zachowania szczególnej ostrożności w trakcie ich stosowania.
Oznaczenia niebezpiecznych substancji chemicznych
Podsumowując, piktogramy chemiczne są niezbędnym elementem systemu ostrzegania przed niebezpieczeństwem związanym z substancjami chemicznymi. Dzięki nim można łatwiej rozpoznać zagrożenie, jakie niesie ze sobą dana substancja, oraz stosować odpowiednie środki ostrożności w czasie jej użytkowania lub przechowywania. Piktogramy są standaryzowane i uniwersalne, co oznacza, że są rozpoznawalne na całym świecie i mają jednoznaczne znaczenie.
Dlatego też ważne jest, aby znać znaczenie poszczególnych piktogramów i umieć je interpretować. Z powodu rosnącej ilości substancji chemicznych, z którymi spotykamy się na co dzień, ich znajomość jest szczególnie istotna. Warto więc zwrócić na nią uwagę, szczególnie jeśli pracujemy w miejscu, gdzie stosowane są różnego rodzaju substancje chemiczne lub w trakcie codziennych czynności korzystamy z chemikaliów. Odpowiednie przeszkolenie oraz znajomość piktogramów to klucz do zachowania bezpieczeństwa w pracy oraz w życiu codziennym.